Pustynia Błędowska

     Pustynia Błędowska to największy w Polsce obszar lotnych piasków, obejmujący około 33 km², położony na granicy Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Olkuskiej. Rozciąga się od dzielnicy Błędów w Dąbrowie Górniczej po gminę Klucze, z północną granicą w Chechle i południową w obszarze leśnym. Piaski pustyni osiągają grubość od 40 do 70 metrów, a przez jej teren przepływa rzeka Biała Przemsza. Obszar ten jest objęty ochroną w ramach programu Natura 2000.

 

     Pustynia Błędowska powstała w wyniku erozji po epokach lodowcowych, a jej ostateczny kształt uformował się w XIII wieku, kiedy intensywna wycinka lasów i eksploatacja kopalń w okolicach Olkusza doprowadziły do powstania pustynnych terenów. W XX wieku wykorzystywana była jako poligon wojskowy, a obecnie ćwiczą tam wojska spadochronowe.

 

     W latach 50. XX wieku część pustyni została zalesiona, co wraz z zanieczyszczeniami przemysłowymi i podniesieniem poziomu wód gruntowych doprowadziło do znacznego zmniejszenia obszaru odsłoniętych piasków. Podejmowane są jednak działania ochronne mające na celu przywrócenie pierwotnego krajobrazu, w tym karczowanie zarastających terenów.

 

     W ramach projektów ochronnych, takich jak Life+ czy działania Zespołu Parków Krajobrazowych, prowadzono prace mające na celu zachowanie unikalnych siedlisk, jak murawy napiaskowe i wydmy. Obecnie pustynia podzielona jest na dwie części – północną i południową – a jej krajobraz urozmaicają formy wydmowe oraz dolina Białej Przemszy. Choć zjawiska pustynne, jak burze piaskowe i fatamorgany, stają się coraz rzadsze, nadal można podziwiać duże obszary piasku, zwłaszcza w rejonie Klucz.